Sundjeri
Sunđeri
Tip sunđera (Phylum Porifera/Spongia) predstavljaju organizmi koji uglavnom žive u morima, ali ima i predstavnika koji žive u slatkim vodama. Sunđeri se smatraju najprimitivnijim životinjama jer nemaju tkiva i organe. Žive pričvršćeni za podlogu i nemaju mogućnost kretanja pa se takvi organizmi nazivaju sesilni. Sunđeri mogu biti različitog oblika, boje i veličine. Hrane se bakterijama, jednoćelijskim algama i praživotinjama. Žive samostalno (solitarni) ili obrazuju kolonije. Danas postoji oko 5000 vrsta sunđera. Prostiji oblici sunđera su radialno simetrični, dok je većina asimetrična.
Na površini tela sunđera uočavaju se mnogobrojni otvori - pore, kroz koje voda ulazi u telo sunđera, a potom izlazi kroz veliki otvor na vrhu - oskulum. Telo im se sastoji od dva sloja, spoljašnji - ektoderm, koji je građen od pljosnatih ćelija između kojih se nalaze pore i unutrašnji - endoderm, koji grade ćelije sa bičevima i gragnom - hoanocite. Između njih se nalazi pihtijasta masa mezogleja sa ameboidnim ćelijama od kojih se formira unutrašnji skelet sunđera. Ektoderm, endoderm i mezogleja grade telesni zid sunđera. U sredini tela se nalazi centralna šupljina. Hoanocite koje se nalaze u unutrašnjosti sunđera, pomeranjem bičeva izazivaju strujanje vode koja nosi hraniljive čestice koje se lepe za zidove kragne i ulaze u unutrašnjost ćelije, gde se formiraju hranljive vakuole u kojima se obavlja unutarćelijsko varenje. Prema složenosti građe telesnog zida razlikujemo tri tipa sunđera:
1. Askon tip - najjednostavniji tip građe telesnog zida,
2. Sikon tip - telesni zid nastaje usložnjavanjem askon tipa, tako što se obrazuju radijalni kanali,
3. Leukon tip - najsložniji tip građe telesnog zida, kod kojih je mezogleja najrazvijenija, ovi sunđeri dostižu nejveće dimenzije tela, od nekoliko centimetara do preko jednog metra.
Sunđeri se razmnožavaju bespolno - pupljenjem i polno - spajanjem muških i ženskih polnih ćelija koje nošene vodom dospevaju od jedne do druge jedinke. Sunđeri su dvopolne životinje jer na jednoj jedinki istovremeno nastaju i muške i ženske polne ćelije i ovakva pojava u životinjskom svetu naziva se hermafroditizam, dakle sunđeri su hermafroditi.
U unutrašnjosti sunđera nalaze se iglice ili spikule koje čine unutrašnji skelet. U zavisnosti od sastava iglica, razlikujemo:
1. Krečnjake sunđere - spikule građene od krečnjaka,
2. Staklasti sunđeri - spikule od silicijuma,
3. Rožne sunđer - spikule građene od organske materije spongina, vlakana koja obrazuju mrežu. Osušeni skelet ovih sunđera nekada se koristio za brisanje školske table.
Pogledaj prezentaciju sa časa i reši upitnik.
Na površini tela sunđera uočavaju se mnogobrojni otvori - pore, kroz koje voda ulazi u telo sunđera, a potom izlazi kroz veliki otvor na vrhu - oskulum. Telo im se sastoji od dva sloja, spoljašnji - ektoderm, koji je građen od pljosnatih ćelija između kojih se nalaze pore i unutrašnji - endoderm, koji grade ćelije sa bičevima i gragnom - hoanocite. Između njih se nalazi pihtijasta masa mezogleja sa ameboidnim ćelijama od kojih se formira unutrašnji skelet sunđera. Ektoderm, endoderm i mezogleja grade telesni zid sunđera. U sredini tela se nalazi centralna šupljina. Hoanocite koje se nalaze u unutrašnjosti sunđera, pomeranjem bičeva izazivaju strujanje vode koja nosi hraniljive čestice koje se lepe za zidove kragne i ulaze u unutrašnjost ćelije, gde se formiraju hranljive vakuole u kojima se obavlja unutarćelijsko varenje. Prema složenosti građe telesnog zida razlikujemo tri tipa sunđera:
1. Askon tip - najjednostavniji tip građe telesnog zida,
2. Sikon tip - telesni zid nastaje usložnjavanjem askon tipa, tako što se obrazuju radijalni kanali,
3. Leukon tip - najsložniji tip građe telesnog zida, kod kojih je mezogleja najrazvijenija, ovi sunđeri dostižu nejveće dimenzije tela, od nekoliko centimetara do preko jednog metra.
Sunđeri se razmnožavaju bespolno - pupljenjem i polno - spajanjem muških i ženskih polnih ćelija koje nošene vodom dospevaju od jedne do druge jedinke. Sunđeri su dvopolne životinje jer na jednoj jedinki istovremeno nastaju i muške i ženske polne ćelije i ovakva pojava u životinjskom svetu naziva se hermafroditizam, dakle sunđeri su hermafroditi.
U unutrašnjosti sunđera nalaze se iglice ili spikule koje čine unutrašnji skelet. U zavisnosti od sastava iglica, razlikujemo:
1. Krečnjake sunđere - spikule građene od krečnjaka,
2. Staklasti sunđeri - spikule od silicijuma,
3. Rožne sunđer - spikule građene od organske materije spongina, vlakana koja obrazuju mrežu. Osušeni skelet ovih sunđera nekada se koristio za brisanje školske table.
Pogledaj prezentaciju sa časa i reši upitnik.
